Daphne du Maurier, Ptaki i inne opowiadania [The Birds and Other Stories], tłum. Marek Cegieła, Albatros, 2023, 304 strony.

Kilka powieściowych spotkań z Daphne du Maurier już za mną („Rebeka”, „Moja kuzynka Rachela”, „Oberża na pustkowiu”, „Kozioł ofiarny”), a teraz przyszedł czas na przyjrzenie się bliżej jej opowiadaniom. Byłam ciekawa czy w krótszej formie także mnie przekona i sprawi, że będę się zachwycała stworzonym przez nią klimatem.

„Ptaki i inne opowiadania” to zbiór sześciu utworów – „Ptaki”, „Monte Verità”, „Jabłonka”, „Prowincjonalny fotograf”, „Pocałuj mnie jeszcze raz”, „Stary”. Mam wrażenie, że najwięcej zazwyczaj pisze się o tym tytułowym, ze względu na głośny film Alfreda Hitchcocka, który powstał na jego podstawie, więc ja przewrotnie nie będę się na nim szczególnie skupiała. Napiszę tylko, że było ciekawe i stanowiło dobre otwarcie dla całości, wprowadzając atmosferę niepokoju i niepewności.

Na mnie największe wrażenie zrobiła zdecydowanie „Jabłonka”, w której mąż, kilka miesięcy po śmierci żony, dostrzega - w jabłonce właśnie - podobieństwo do zmarłej. Pewnego dnia układ gałęzi przywołuje mu na myśl zgarbioną i zgnębioną Midge. I dalej już idzie – bohater ma wrażenie, że to drzewo nie daje mu spokoju, nie pozwala się cieszyć (tak, cieszyć!) życiem, gdy wreszcie nie ma obok kobiety, która swoim sposobem bycia, zwykłym westchnieniem czy wzruszeniem ramion sugerowała mu (tak on to odbierał), że ją zaniedbuje, nie stara się, nie angażuje, a ona wszystko musi robić sama. Jakże sugestywne to było opowiadanie, jak świetnie można było wyczuć rosnącą w mężczyźnie frustrację i niepokój. Z jednej strony to przecież tylko zwykła jabłonka, a z drugiej atmosfera ewidentnie gęstnieje z dnia na dzień, tygodnia na tydzień. Zdecydowanie to będzie moje ulubione opowiadanie z tego zbioru.

W „Monte Verità” podobał mi się górski klimat i to, jak pokazana została pasja do wspinania się, natomiast fabularnie aż tak mnie cała historia nie wciągnęła. „Prowincjonalny fotograf” był angażujący i taki (nie)przyjemnie duszny, chociaż zakończony dosyć typowo. „Pocałuj mnie jeszcze raz” i „Stary” to już opowiadania znacznie krótsze od pozostałych, ale wcale nie mniej ciekawe i dostarczające szczyptę napięcia. I zakończenie w ostatnim utworze mnie zaskoczyło, bo na taki twist się nie nastawiałam.

Czy opowiadania Daphe du Maurier mrożą krew w żyłach? Aż takiej siły oddziaływania na mnie nie miały, ale z pewnością są klimatyczne i potrafią wywołać dreszcz niepokoju. Nie towarzyszyły mi przy ich czytaniu jakieś skrajnie silne emocje, ale podobała mi się sugestywność w przedstawianiu poszczególnych historii i to, że faktycznie byłam w nie zaangażowana. Nie czułam też niedosytu, mimo że przypadku takiej krótszej formy zawsze się tego obawiam. Autorka nie zawsze stawia na zamknięte zakończenie, czasami zostawiając bohaterów jakby w zawieszeniu. Dla mnie to nie stanowiło żadnego problemu, ale wiem, że nie każdemu będzie to odpowiadało.

Dużo przyjemności dają mi spotkania z prozą Daphne du Maurier i nawet jeśli postawiona przed wyborem skusiłabym się prędzej na jej powieść niż opowiadania, to uważam, że w tej krótszej formie też wyczuwa się to, co u autorki szczególnie lubię – aurę niebezpieczeństwa i niepokoju. Nie drżałam ze strachu, nie bałam się przewrócić kolejnej strony, ale wyobraźnia i tak pracowała i kilka obrazów na pewno zostanie mi w głowie na dłużej.

„Słowa uważane za bluźnierstwo w jednym stuleciu w następnym okazują się święte, a dzisiejsza herezja może jutro stać się wyznaniem wiary”. (s. 56)   

Inne książki Daphne du Maurier na K-czyta