Emma będzie sobie wyrzucała, że nie przekonała Abigail, by ta wróciła z nią z imprezy i nie szła do lasu na spotkanie z jakimś chłopakiem. Skąd miała jednak wiedzieć, że ostatni raz widzi przyjaciółkę i niedługo całe miasteczko będzie się zastanawiało czy dziewczyna uciekła („z takiego domu to kto by się dziwił”), czy stało się coś gorszego…

Zniknięcie Abi jednocześnie jest i nie jest w tej historii najważniejsze. Nie skupiamy się na śledztwie i działaniach szeryfa związanych z poszukiwaniami, chociaż z niektórymi z nich co jakiś czas się stykamy. W tym kontekście zaginiona schodzi trochę na dalszy plan. Natomiast jako punkt zapalny tego, co dzieje się z innymi bohaterami Abigail ma znaczenie kluczowe. To jej nieobecność budzi lub nasila nieprzepracowane traumy, zmusza do spojrzenia na codzienność inaczej, jest bolesnym zderzeniem się z własnymi słabościami. I tak na przykład Emma chce dowiedzieć się co stało się z jej przyjaciółką, ale przede wszystkim musi poradzić sobie z poczuciem winy; Noah miota się między własnymi uczuciami, a wpajanymi mu przekonaniami; Samuel wraca do obrazów z wojny w Wietnamie i ciągłą kontrolą i brutalnością maskuje to, że nad coraz większą ilością spraw nie panuje; Dolly z jednej strony pozostaje w wielu sytuacjach bierna, z drugiej szaleją w niej tłumione przez lata emocje. To tylko maleńki wycinek tego, jak wiele jest w tej historii ludzkich dramatów, więc nie zdziwiłabym się, gdyby dla niektórych okazało się to zwyczajnie przytłaczające. Dla mnie było jednak bardzo prawdziwe i angażujące.

Niesamowite jest to, że Anna Bailey żadnej z postaci nie traktuje po macoszemu i pokazuje ich wewnętrzne rozterki w naprawdę przekonujący sposób. Ta umiejętność niezwykle wnikliwego spojrzenia na różne sprawy z wielu perspektyw to ogromy atut tej powieści. Tak wiele rzeczy dzieje się za zamkniętymi drzwiami, tak silne są tłumione przez lata krzywdy, tak bardzo czuje się buzujący pod powierzchnią niepokój i nienawiść. Nie ma tu wiele typowego napięcia związanego z tajemnicą zniknięcia Abi, ale jest pewien rodzaj spinającego wewnętrznie oczekiwania, bo to wszystko co przez lata było zamiatane pod dywan i spychane na skraj świadomości w końcu musi znaleźć ujście. A wtedy nie sposób będzie uniknąć cierpienia, które jednak daje nadzieje na oczyszczenie. Droga do niego nie będzie jednak ani łatwa, ani pewna,  ani oczywista.

Czasami pojawiała mi się w głowie taka myśl, że wykorzystane przez autorkę motywy nie są w gruncie rzeczy niczym nowym, że gdzieś kiedyś z podobnymi historiami miałam już styczność. Mimo to sposób w jaki wszystko spina się tu w całość okazał się na tyle satysfakcjonujący, że to spostrzeżenie traciło na mocy. Musiała też minąć chwila zanim przyzwyczaiłam się do przeskoków w czasie, bo początkowo wybijały mnie nieco z rytmu. Z czasem to uczucie zbladło, a na pierwszy plan wysunęło się wszystko to, co mi się podobało.  Miałam wymyślone dwa scenariusze zakończenia, które wydawały mi się możliwe – jeden by mnie pewnie rozczarował, gdyby się sprawdził, drugi  był nieco pokręcony, ale ciekawy. Nie okazały się właściwe. To wymyślone przez autorkę nie było jakoś totalnie niespodziewane, nic w stylu „nigdy bym na to nie wpadła”, ale stanowiło interesujące zamknięcie (o ile o zamknięciu można mówić) tej historii.

„Przedsionek piekła” nie jest porywający w oczywisty sposób – to raczej historia, w którą można wsiąknąć, zdając sobie w pewnym momencie sprawę, że przeżywa się rozterki bohaterów, czuje sprzeciw wobec morza hipokryzji ściągającej na dno i niepozwalającej wypłynąć na powierzchnię. To znacznie bardziej niż trzymający w napięciu thriller powieść psychologiczna, w której nie można liczyć na łatwą ocenę postępowania postaci. Anna Bailey wnika w umysły swoich bohaterów i wyciąga z nich wszystko to, co najciemniejsze, najbrutalniejsze, ale i najbardziej delikatne i podatne na zranienia.

Świetnie napisana książka, poruszająca wiele istotnych i trudnych kwestii, wzbudzająca emocje, angażująca. Czy przekona każdego? Jasne, że nie, ale ma szansę okazać się idealną lekturą dla lubiących klimat małych społeczności, niezrażających się brakiem pędzącej w zawrotnym tempie akcji i ceniących przemyślane portrety psychologiczne. Dla mnie całość bardzo na tak.

„Bóg, jeśli zrobiony jest z czegokolwiek, powinien być z kamienia, myśli. W tym kraju jednak robi się go ze styropianu, pachnie jak asfalt i smakuje jak frytki. Bóg to parking dla ciężarówek albo bilbord. Ciosanie go z kamienia nie miałoby sensu, bo kamień jest stworzony do tego, by trwał, a tutaj Bóg jest kształtowany ciągle od nowa, tak by pasował”. (s. 25)

~~*~~
Za książkę dziękuję Wydawnictwu Albatros.