Ken Armstrong, T. Christian Miller – Niewiarygodne

1.11.2019

Ken Armstrong, T. Christian Miller, Niewiarygodne. Prawdziwa historia gwałtu [A False Report. A True Story of Rape in America], tłum. Piotr Królak, Czarna Owca, 2019, 328 stron.

Zawsze mam problem z pisaniem o takich książkach jak „Niewiarygodne. Prawdziwa historia gwałtu”, bo słowa wydają się zbyt małe, zbyt nieważne w obliczu tego, że to autentyczna historia i naprawdę istotne dla kogoś wydarzenia. Z jednej strony teoretycznie łatwiej w tym przypadku się zdystansować, bo to publikacja zawierająca relację osób trzecich – dwójki reporterów, a nie samej Marie, o której sprawie ona traktuje, ale i tak nie da się schować za oczywistymi twierdzeniami, bo przecież opisuje się czyjeś życie. Czuje się przy tym potrzebę delikatności i dużej rozwagi w doborze sformułowań i opinii.

Ken Armstrong i T. Christian Miller najpierw w formie artykułu (nagrodzonego później Pulitzerem), a następnie książki postanowili opowiedzieć o sprawie Marie – dziewczyny, która zgłosiła policji, że została zgwałcona. Śledztwo szybko zmieniło kierunek i poszukiwanie napastnika zmieniło się w wytykanie osiemnastolatce nieścisłości w zeznaniach i sugerowanie, że żadnego gwałtu nie było. Marie przyznała się do kłamstwa i została później oskarżona o składanie fałszywych zeznań. Ale czy rzeczywiście wymyśliła sobie to wszystko, żeby zwrócić na siebie uwagę? Dwa lata później, w zupełnie innym mieście, Stacy Galbraith zaczyna dochodzenie w sprawie napaści seksualnej i odkrywa inne przypadki uderzająco do niej podobne.

Autorzy nie starają się na siłę szokować, więc momentami ich relacja może się wydawać nieco zachowawcza. Nie oznacza to, że brakuje tu emocji, ale widać, Ken Armstrong i T. Christian Miller nie stawiają na epatowanie nimi, byle tylko jak najsilniej wstrząsnąć czytelnikiem. Dzięki wielu przeprowadzonym rozmowom piszą o uczuciach poszczególnych osób i ich postrzeganiu danej sytuacji, ale widać jednocześnie mocne skupienie się na faktach i konkretnych działaniach. Nie wszystkim może taka forma odpowiadać, ale to, jak bardzo dwójka reporterów starała się mądrze ugryźć tak trudny temat, mając świadomość, że piszą o prawdziwych ludziach, zasługuje na uznanie.

To, co jest największą siłą tej publikacji tkwi nie tylko w pokazaniu sytuacji, w jakiej znalazła się Marie, kiedy w kilka dni z ofiary stała się osobą, której nikt nie wierzy. Niezwykle mocny jest przekaz, że na co dzień patrzymy na innych przez pryzmat własnych wyobrażeń, oczekujemy, że ktoś w danej sytuacji będzie zachowywał się tak, jak nam wydaje się, że powinien się zachowywać. Odstajesz od tego obrazka? Szybko wzbudzisz wątpliwości i łatwo będzie cię ocenić. A przecież powinniśmy mieć świadomość, że każdy z nas jest inny i może reagować inaczej. Szczególnie po traumatycznych przeżyciach.

Jest w tej historii też jasny element – pokazanie, jak wiele może przynieść współpraca i łączenie sił w dążeniu do rozwiązania sprawy. Gdyby nie to seryjny gwałciciel nadal mógłby działać i sprawiać, że życie kolejnych kobiet zmieniłoby się na zawsze.

„Niewiarygodne. Prawdziwa historia gwałtu” nie jest książką, która porywa od pierwszej do ostatniej strony, ale myślę, że nie taki jest jej cel. Nie ma tu przesadnego epatowania emocjami, chociaż ta historia niewątpliwie je wzbudza. Przede wszystkim jednak w trakcie lektury rodzi się sporo refleksji, jak chociażby ta, jak często zbyt szybko oceniamy innych, bo nie potrafimy zrozumieć, że czyjeś zachowanie odstaje od naszych wyobrażeń. Sprawa Marie pokazuje jak wiele krzywdy takie uprzedzenia mogą wyrządzić.

Garść cytatów:

„Podczas gdy zabójstwa były czarno-białe, gwałty stanowiły strefę szarości. Poza tym ofiary gwałtów żyły i cierpiały. Trzeba było patrzeć na ich ból, nie dało się odwrócić wzroku”. (s. 31)

„Dane poparte współpracą są potężnym narzędziem”. (s. 125)

~~*~~

Za książkę dziękuję Wydawnictwu Czarna Owca.

[Kasia]

10 komentarze

Wioleta Sadowska 1 lis 2019, 21:01:00
Na taką książkę muszę mieć odpowiedni nastrój. Zapisuję więc sobie ją na przyszłość.
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi
Agnieszka Kaniuk2 lis 2019, 09:42:00
Bardzo chcę przeczytać tę książkę. 😊
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi
Czytoholik.pl3 lis 2019, 17:57:00
Bardzo zaciekawiłaś mnie opisem tej książki. Tematyka arcytrudna, ale niezwykle potrzebna, bo gwałt jest wg mnie jedną z najgorszych zbrodni, jakich może dopuścić się człowiek. A tak często temat ten wydaje się być bagatelizowany lub marginalizowany.
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi
Iwona11 lis 2019, 07:52:00
Temat trudny, ale czasami nachodzi mnie ochota na takie propozycje. Będę o niej pamiętać :)
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi
Alicja S.23 lis 2019, 07:22:00
Temat ważny i książka interesująca, ale tak jak koleżanki powyżej, muszę mieć odpowiedni nastrój na taką lekturę.
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi