Sofia Lundberg – Czerwony notes

2.09.2018

Sofia Lundberg, Czerwony notes [Den röda adressboken], tłum. Ewa Wojciechowska, W.A.B., 2018, 336 stron.

„Czerwony notes” to książka niespieszna i refleksyjna, która ma w sobie pewne ciepło, ale i dawkę goryczy wynikającą z przeżyć głównej bohaterki. Nie ma tu pełnego napięcia oczekiwania na to, co będzie dalej, ale jest ciekawość dotycząca losów poszczególnych osób - są chwilę wzruszeń i uśmiechu, ale zdarzają się i momenty nieco nużące. Całkowite zatopienie w lekturze przeplatało się u mnie z momentami, gdy odkładałam książkę i nie myślałam o niej wiele. Historia chwilami nieco zbyt oczywista, a kilka stron później chwytająca za serce i pobudzająca do zwolnienia tempa i pochylenia się nad przeżyciami poszczególnych postaci.

Doris ma dziewięćdziesiąt sześć lat i sporo czasu na wracanie do tego, co minęło. Ma też czerwony notes, w którym przez wiele lat zapisywała nazwiska osób, które stanęły na jej życiowej drodze. Większość z nich już odeszła, ale we wspomnieniach, które kobieta postanowiła spisać, zdają się żyć pełnią życia.

Ten kontrast między ograniczeniami wieku i samotnością (z naprawdę bliskich osób została jej tylko siostrzenica, z którą ma kontakt przez internet), a przeszłością pełną energii, ludzi, dobrych i złych wydarzeń mocno uderza w czasie czytania. A życie nie oszczędzało Doris – śmierć ukochanego ojca, konieczność pracy jako gosposia, gdy była właściwie jeszcze dzieckiem, kariera modelki - daleka od wyobrażeń o sławie i wygodnym życiu, pierwsza prawdziwa miłość, która w jej sercu zostawiła trwały ślad - to jedynie maleńki fragment z wielu lat wypełnionych po brzegi ważnymi i mniej ważnymi znajomościami, emocjami i doświadczeniami.

Podróż, w którą zabiera czytelnika Doris, nie w każdym momencie jest równie intrygująca, ale czasami wywołuje drżenie serca – szczególnie, gdy czuje się emocje głównej bohaterki, pewną nostalgię i to, jak duże znaczenie mają dla niej te wspomnienia, trzymane listy, zdjęcia i nazwiska z czerwonego notesu, które dzięki jej słowom stają się postaciami z krwi i kości. To trochę tak, jakby ktoś bliski – bo Doris z czasem bliska się staje – odkrywał przed nami swój świat i odmalowywał go tak, jak to zapamiętał. Jest w tym pewne piękno i jednocześnie impuls do przyjrzenia się swojemu życiu. Za to niewątpliwie powieść Sofii Lundberg doceniam.

Garść cytatów:

„Życzę ci wszystkiego tyle, ile potrzeba. Tyle słońca, ile potrzeba, żeby rozjaśniło ci dni. Tyle deszczu, ile potrzeba żebyś doceniła słońce. Tyle radości, ile potrzeba na wzmocnienie duszy, ale też tyle smutku, ile potrzeba, byś potrafiła docenić drobne przyjemności życiu. I tyle spotkań, ile potrzeba, żebyś przywykła do pożegnań”. (s. 44)

„Imię i nazwisko to jedyny ślad po kimś, kto kiedyś płakał, a czasem się śmiał”. (s. 75)

„(…) aby być razem nie trzeba mieć wspólnych zainteresowań albo podobnego stylu. Wystarczy potrafić się razem śmiać”. (s. 114)

„Każdy z nas przeżywa czasem ciężkie chwile. One nas zmieniają. Czasem jest to całkiem wyraźne, a kiedy indziej dzieje się niespostrzeżenie. Jednak w takich momentach zawsze czujemy ból. Niekiedy czai się on głęboko w sercu, niczym zaciśnięta pięść, gotowa, by w każdej chwili uderzyć. Wówczas obraca się we wściekłość i w łzy. Albo, w najgorszym wypadku, w chłód i obojętność”. (s. 150)

~~*~~

Za przedpremierowy egzemplarz książki dziękuję wydawnictwu W.A.B.

Premiera 5 września 2018 r.