Artur Domosławski – Śmierć w Amazonii
30.06.2017
Artur Domosławski, Śmierć w Amazonii, Wielka Litera, 2013, 327 stron.
Brazylijska Marabá, peruwiańska Cajmarca, ekwadorskie Lago
Agrio – na te trzy miejsca spojrzał reporterskim okiem Artur Domosławski, z którym
miałam okazję spotkać się po raz pierwszy. Historie, które opowiada, obserwacje
które czyni i fakty, jakie podaje budzą momentami grozę i wzburzenie, ale czy
dziwią? Ludzka chciwość i dbanie przede wszystkim o własne interesy mają tak
głębokie korzenie i szeroki zasięg, że można je spotkać niemal w każdym zakątku
świata. Ta świadomość nie sprawia jednak, że czyta się o tym bez emocji. Ludzie
tracą życie w obronie tego, w co wierzą i walczą z tym, na co nie potrafią przymykać
oczu, a ktoś inny liczy miliardowe zyski, obmyśla wizerunkowe strategie i stara się
dać przeciwnikom do zrozumienia, że są mało znaczącym trybikiem w dobrze
naoliwionej maszynerii.
Publikacja podzielona jest na trzy części: „Śmierć w Amazonii”, „Złote góry”, „Dymiąca selwa, tęczowa rzeka” i z każdej z nich wyłaniają się podobne obrazy – niszczenia środowiska, wszechobecnej korupcji, zastraszania oraz mordowania niewygodnych aktywistów i działania pod pozorami legalności. Maria i José Cláudio walczyli z nielegalną wycinką amazońskich drzew i niejednokrotnie brutalnym wysiedlaniem ludzi, za co zapłacili życiem; były ksiądz Marco Arana ciągle otrzymuje pogróżki, bo przeciwstawia się niezważającemu na środowisko wydobywaniu złota; Pablo Fajardo podjął walkę z wielkim amerykańskim koncernem, który przez lata wydobywał ropę powodując nieodwracalne zniszczenia.
Przez te historie przewija się wiele osób, a wokół nich
często zaciska się coraz mocniej obręcz złożona z gróźb i braku wsparcia ze
strony służb, które powinny stać na straży prawa. Ta jawna niesprawiedliwość,
śmierć czyhająca za rogiem (ilość dokonywany zabójstw i „wypadków” naprawdę
poraża), wielkie interesy, w których nie ma miejsca na dbałość o środowisko i potrzeby
mieszkańców – wszystko to składa się na obraz codzienności trudnej i przytłaczającej.
Jednocześnie jest w ludziach, którzy się nie poddają mnóstwo energii do
działania. Jest też strach i nieufność, bo trudno żyć ze świadomością bycia na
celowniku.
Artur Domosławski porusza tematy ważne i pozwala przyjrzeć
się kwestiom, o których na co dzień się nie myśli i zajrzeć w rejony, które z
jednej strony fascynują, a z drugiej przerażają tym, co się w nich dzieje. Robi
to wszystko w ciekawy sposób i chociaż staje się częścią opowiadanych historii
i czuje się, że je przeżywa, to nie stawia siebie w pierwszej linii. Nie ucieka
jednak od własnych przemyśleń i ma wyrobioną opinię, z którą oczywiście można się
zgadzać lub nie. Czy jednak pokazuje wszystkie aspekty poruszanych spraw?
Pewnie byłoby o to trudno, tym bardziej, że druga strona często nie ma interesu
w tym, żeby się tłumaczyć.
„Śmierć w Amazonii” pozostawia mnie mimo swoich atutów z pewnym
poczuciem niedosytu. Są ludzie, fakty, miejsca, emocje, ale to, co przedstawił
autor wydaje mi się tylko fragmentem obrazu. Ważnym, wartym uwagi, ale za
małym, bym czuła, że może nie w pełni (bo trudno tego w ogóle oczekiwać), ale w
znaczącym stopniu znam realia. Wiem więcej, ale i więcej oczekiwałam. Pewnie postawiłam
Arturowi Domosławskiemu zbyt wysoko poprzeczkę, bo nie ukrywam, że o jego
książkach pisze się na tyle dużo i zazwyczaj z zachwytem, że urósł w mojej
podświadomości do genialnego twórcy reportaży. „Śmierć w Amazonii” czytałam z zainteresowaniem, ale mam nadzieję,
że to nie wszystko na co stać autora.
Garść cytatów:
„(…) zbrodnia może unicestwić jedno życie, ale nie zniszczy
idei”. (s. 35)
„(…) zbyt duże pieniądze są do stracenia, by przejmować się
przyrodą”. (s. 96)
„Wykręty to niekiedy przydatne lustro w odkrywaniu prawdy”.
(s. 210)
„Opowieści nie żyją, póki ktoś ich nie opowie”. (s. 320)
![[Kasia]](http://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAVVfQa5bous3LQLybcH1UujfDGxXYqdeaAoVuRtZwIrUxDD9cwVhNIBvRlxM7_lN8SbSmuOqM5X9BFnXwsi5NnJohY1yfZr2-vpJdLQNbm0PqVp8rqzdGCZoOU6C8ZQ/s220/72610487_3238162386210904_4679040103585153024_n.jpg){kind=avatar}
14 komentarze
Wspominałam już kiedyś, że reportaże interesują mnie coraz bardziej, dlatego tę książkę również chciałabym poznać. Postaram się tylko podejść do niej z mniejszymi oczekiwaniami, żeby zminimalizować ryzyko rozczarowania. Obawiam się, że pewne szokujące procedery opisane przez autora to dopiero wierzchołek góry lodowej :(
OdpowiedzUsuńTo, co opisuje Domosławski to z pewnością - tak jak piszesz - tylko wierzchołek góry lodowej. Niżej tego zepsucia i wyrachowania z pewnością jest jeszcze więcej...
UsuńReportaże czytam bardzo chętnie, a ,,Śmierć w Amazonii" od dawna mam w planch.
OdpowiedzUsuńW takim razie mam nadzieję, że spełni Twoje oczekiwania.
UsuńPolecasz szczególnie jakieś reportaże? Nie sięgam po nie zbyt często, więc podpowiedź na pewno się przyda ;)
Ja w ogóle reportaży nie czytam, więc nazwiska autora nawet nie kojarzę. Chciałabym jednak kiedyś to zmienić, w końcu wiele osób uważa reportaże za najlepszy gatunek literacki ;)
OdpowiedzUsuńI chyba trudno w takiej objętości umieścić tyle treści, żeby czytelnika w stu procentach zadowolić. Może autor będzie rozwijał jeszcze temat w kolejnych swoich książkach ? :)
Reportaże dopiero odkrywam, ale myślę, że warto po nie sięgać, a przynajmniej dać im szansę - może akurat okaże się, że świetnie się w tym gatunku odnajdujesz? :)
UsuńWiem, że w takiej tematyce, jaką porusza autor trudno o zawarcie wszystkiego, co ważne, ale mając tego świadomość i tak mi czegoś w tym wszystkim brakowało. To jednak i tak dobry i wartościowy reportaż, a czy Domosławski jeszcze w te rejony zajrzał - tego nie wiem :)
Mam na półce od kilku lat, kiedyś nawet zaczęłam czytać, ale nie skończyłam. Czytałam fragmenty "Gorączki latynoamerykańskiej - bardzo dobra lektura.
OdpowiedzUsuńMam w planach kolejne książki autora :)
UsuńMnie się ta książka podobała. Nie miałam uczucia niedosytu. Przeciwnie. Wydaje mi się, że autor napisał sporo i podziwiam go za odwagę w poruszaniu tak niełatwego i niebezpiecznego tematu. Łatwo taką książką nacisnąć komuś na odcisk.
OdpowiedzUsuńCieszę się Aniu, że u Ciebie się niedosyt nie pojawił :) Rzeczywiście poruszanie się w takiej tematyce i w ogóle wykazywanie nią zainteresowania w tamtych zakątkach świata mogło być źle postrzegane i tym samym niebezpieczne.
UsuńNie czytałam tej książki, ale nie wiem czy mam na to ochotę. Nie za bardzo lubię reportaze.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam i zapraszam do mnie: http://www.szeptyduszy.blog.onet.pl
W takim razie nie namawiam. A ta niechęć do reportaży - natrafiłaś na jakiś, który Cię zraził czy po prostu Cię do nich nie ciągnie?
UsuńDawno już nie sięgałam po reportaże a widzę, że te warto poznać, gdyż autor porusza ważne tematy.
OdpowiedzUsuńZdecydowanie tak, Małgosiu ;-)
UsuńZapraszam do dyskusji i dziękuję za każde pozostawione słowo :)