Joanna Sałyga - Chustka

9.03.2014

Joanna Sałyga, Chustka. Znak, 2013, 400 stron.

Nie potrafię pisać o takich książkach jak „Chustka”, a przynajmniej nie tak, jakbym chciała. Za mało jest słów i zbyt błahe się wydają, gdy mamy do czynienia z takimi historiami, z cienką granicą między życiem, a śmiercią, z sytuacją w której w jednej chwili jest się zdrowym, szczęśliwym człowiekiem, a w drugiej pojawia się diagnoza, która rozwala całe życie na małe kawałeczki. A najgorsze jest chyba to, że taki scenariusz zdarza się zbyt często i zbyt wielu dotyka ludzi, a przez to mamy jeszcze większą świadomość jego realności, może nawet bliskości. W takich książkach nie ma furtki z napisem „fikcja” przez którą można przejść i chociaż w małym stopniu odciąć się od emocji i uczuć.

Specyfika „Chustki” sprawia, że z jednej strony wczuwamy się opowieść snutą przez kobietę, która nagle dowiaduje się, że ma nowotwór. Z drugiej obciążeni jesteśmy bagażem tego, do czego ta historia prowadzi. Wiemy więcej, a przez to czasami czyta się te zapiski jeszcze trudniej. Chociażby w chwili gdy Joanna po wielomiesięcznej walce pisze, że jest zdrowa. Na to wskazują wyniki. A my przecież wiemy, że rak jeszcze się o nią upomni i to właśnie ta świadomość przytłacza.

Zastanawiałam się czy z takich zapisów walki z chorobą (i nie tylko) da się poznać prawdę o człowieku. Oczywiście z łatwością można ocenić tę czy inną decyzję lub wypowiedź, ale tak naprawdę obraz, który sobie stworzymy zawsze będzie wybiórczy i niepełny. „Chustka” to bowiem, jak wspominała sama Joanna, jedynie pewne okruchy jej życia – rozmowy z synem, poruszające ją w danej chwili wiersze czy własne przemyślenia. Ale to nadal tylko mały wycinek z codzienności, na którą składało się wiele innych wydarzeń, słów i gestów. Takich, których w tych zapisach nie znajdziemy, a przecież także stanowiły o niej samej.

Im bliżej ostatniej strony, tym bardziej ma się poczucie tego, co nieuchronne. I tym większy rodzi się w człowieku bunt chociaż przecież od początku wiedział co czeka na końcu. I jak zawsze w takich sytuacjach gdzieś w głowie pojawia się pytanie „Dlaczego?”.

Warto przeczytać.